Ümumdünya İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə Günüdür. İnsan alverinə qarşı mübarizə vacib bir mövzudur. Ümumdünya İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə Günü hər il iyulun 30-da qeyd edilir.
Təəssüf ki, insan alveri qlobal və yerli səviyyədə ciddi bir problem olaraq qalır. Azərbaycanda və dünyada bu problemin həlli üçün qanunvericilik, hüquq-mühafizə, maarifləndirmə və qurbanların müdafiəsi sahəsində bir çox tədbir görülür. Lakin bu sahədə davamlı və koordinasiyalı səylər tələb olunur. Ümumdünya İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə Günü bu gün dünyaya bu problemin ciddiliyini bir daha xatırladır və insan alverinə qarşı mübarizə üçün qlobal səylərin gücləndirilməsi məqsədini daşıyır. Gəlin həm Azərbaycanda, həm də dünyada insan alverinin vəziyyəti və mübarizə tədbirlərini nəzərdən keçirək.
Dünyada İnsan Alveri
İnsan alveri qlobal bir problem olaraq, cinsindən, yaşından və sosial vəziyyətindən asılı olmayaraq milyonlarla insana təsir edir. Bu, ən çox qadınlar və uşaqların zorla işçi qüvvəsi və cinsi istismar məqsədi ilə alınıb-satılması şəklində özünü göstərir. Beynəlxalq Əmək Təşkilatının (ILO) məlumatına görə, dünya üzrə təxminən 25 milyon insan zorla işçi qüvvəsi və ya cinsi istismarın qurbanı olur.
Azərbaycanda İnsan Alveri
Azərbaycanda da insan alveri ciddi bir problem olaraq qalır. İnsan alverinin qurbanları əsasən iş və daha yaxşı həyat şəraiti axtarışında olan qadınlar və uşaqlar olur. Onlar çox vaxt xarici ölkələrə iş vədiylə aparılır və orada istismar olunurlar.
Azərbaycanda İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə
Azərbaycanda insan alverinə qarşı mübarizə üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirilir.
Azərbaycanda insan alverinə qarşı mübarizə üzrə qanunlar mövcuddur. 2005-ci ildə “İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə haqqında” qanun qəbul edilmişdir.
İnsan alverinə qarşı mübarizə məqsədilə bir neçə milli fəaliyyət planı qəbul edilib və həyata keçirilir. Bu planlar müxtəlif dövlət qurumları, QHT-lər və beynəlxalq təşkilatlar arasında əməkdaşlığı nəzərdə tutur.
Azərbaycanda Daxili İşlər Nazirliyinin İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə Baş İdarəsi fəaliyyət göstərir. Bu qurum insan alveri ilə bağlı cinayətləri aşkar edir və onların qarşısını alır.
Azərbaycanda insan alverinə qarşı mübarizə istiqamətində görülən tədbirlər kifayət qədər genişdir. Daxili İşlər Nazirliyinin İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə Baş İdarəsi tərəfindən 2023-cü ildə 1259 insan alveri qurbanı müəyyən edilib. Qurbanlara sosial-psixoloji dəstək göstərilməsi, hüquqi yardımların təmin edilməsi və cəmiyyətə reintqrasiya proqramları həyata keçirilir. Eyni zamanda, insan alveri ilə bağlı maarifləndirmə tədbirləri, təlim və seminarlar ölkə miqyasında aparılır. Bu tədbirlər arasında sərhəd nəzarəti məntəqələrində, ümumtəhsil məktəblərində və müxtəlif dövlət qurumlarında maarifləndirici materialların paylanması da daxildir.
İnsan alveri ilə mübarizədə maarifləndirmə kampaniyaları vacib rol oynayır. QHT-lər və dövlət qurumları insanları maarifləndirmək və insan alverinə qarşı mübarizə üçün müxtəlif təlimlər və tədbirlər təşkil edirlər.
İnsan alverinin qurbanlarının hüquqlarının qorunması və reabilitasiyası üçün xüsusi mərkəzlər fəaliyyət göstərir. Qurbanlara psixoloji və hüquqi yardım göstərilir.
Dünya təcrübəsinə müraciət edək. Dünyada İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə necədir?
Dünyada insan alverinə qarşı mübarizə üçün müxtəlif beynəlxalq təşkilatlar və hökumətlər əməkdaşlıq edir:
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və BMT-nin Narkotiklər və Cinayətkarlıq üzrə Ofisi (UNODC) insan alverinə qarşı mübarizə üzrə qlobal səyləri koordinasiya edir. UNODC tərəfindən hazırlanan “İnsan Alverinə qarşı Mübarizə Protokolu” bu sahədə əsas beynəlxalq sənəddir.
Beynəlxalq Polis Təşkilatı (Interpol) insan alveri ilə mübarizə üzrə qlobal əməliyyatlar həyata keçirir və məlumat mübadiləsini təmin edir.
ABŞ Dövlət Departamenti hər il “İnsan Alveri Hesabatı” yayımlayaraq müxtəlif ölkələrdəki vəziyyəti qiymətləndirir və tövsiyələr verir.
Sadaladıqlarım da göstərir ki, bütün dünyada insan alveri hələdə qlobal problem olaraq qalmaqdadır. Hər kəs bacardığı qədər insan alverinə qarşı mübarizəyə dəstək verməlidir.
Elnurə Abuşova,
Ailə və Uşaqlara Sosial Dəstək İB-nin rəhbəri
