Elnurə Abuşova,
Ailə və Uşaqlara Sosial Dəstək İB-nin rəhbəri
Bu gün Bakıda Qlobal Cənub QHT Platformasının təsis konfransı keçirilir. Dünya əhalisinin təxminən 80%-ə yaxın hissəsi özündə birləşdirən 116 ölkədən nüfuzlu QHT rəhbərlərinin, vətəndaş cəmiyyəti təmsilçilərinin iştirakı ilə Qlobal Cənub QHT Platformasının təsis konfransı Asiya, Afrika, Latın Amerikası, Okeaniya bölgələrini – dünya ölkələrinin üçdə iki hissəsini əhatə edən Qlobal Cənubun vətəndaş cəmiyyətinin həyatında əlamətdar hadisə hesab olunur.
Fəxrlə qeyd edim ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Qlobal Cənub QHT Platformasının təsis konfransının iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb.
Prezident İlham Əliyevin göndərdiyi müraciətdə qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan, yalnız regional deyil, qlobal səviyyədə də lider mövqeyini möhkəmləndirərək, inkişaf etməkdə olan ölkələrin maraqlarını müdafiə edir. Qoşulmama Hərəkatına sədrlik etdiyi dövrdə Azərbaycan bu təşkilatın rəhbəri kimi 120-dən çox ölkəni birləşdirərək, Qlobal Cənubun məsələlərini irəli sürmüş və onların beynəlxalq səhnədə səsini daha güclü etmək üçün əhəmiyyətli təşəbbüslər irəli sürmüşdür.
Azərbaycanın diplomatik fəallığı, xüsusən COP29-da göstərdiyi təşəbbüslərlə beynəlxalq mövqeyini bir daha təsdiqlədi. Azərbaycanın bu fəaliyyəti, xüsusən inkişaf etməkdə olan ölkələrin müstəqil və bərabərhüquqlu bir şəkildə qlobal məsələlərdə iştirakını təmin etmək baxımından əhəmiyyətlidir. Bu, Azərbaycanın yalnız regionda deyil, beynəlxalq diplomatiyada da aktiv rol oynadığını bir daha sübut edir.
Prezidentin müraciətində vurğulanan bir başqa mühüm məqam isə Qlobal Cənub və Qlobal Şimal arasında yaranmış etimadsızlıq və bu disbalansı aradan qaldırmaq üçün Azərbaycan tərəfindən atılan addımlardır. Ölkə rəhbəri İlham Əliyev, Azərbaycanın bu iki qütb arasında körpü rolunu öz üzərinə götürməyə hazır olduğunu bəyan etdi. Bu mövqe, yalnız Azərbaycanın güclü diplomatik əlaqələrinin deyil, həm də dünyada etimadın və qarşılıqlı hörmətin bərpa olunmasına verilən əhəmiyyətin göstəricisidir.
Qlobal Cənub və Şimal arasında illərlə formalaşmış fərqliliklər, əsasən iqtisadi və siyasi qeyri-bərabərliklərdən irəli gəlir. Azərbaycan, bu disbalansı aradan qaldırmaq məqsədilə güclü və müstəqil bir diplomatik mövqe sərgiləyir. Azərbaycanın məqsədi, bu iki qütb arasında əsl dialoqun və əməkdaşlığın yaradılmasıdır ki, bu da beynəlxalq sabitlik və inkişaf üçün əsasdır.
Azərbaycanın beynəlxalq siyasətində insan haqları və bərabərlik prinsiplərinə verilən əhəmiyyət xüsusilə vurğulanır. Prezidentin müraciətdə qeyd etdiyi kimi, bir çox Qlobal Cənub ölkələri hələ də Qərb dövlətlərinin neokolonial siyasətlərinin təsirinə məruz qalır. Azərbaycan, müstəmləkəçiliyin hər hansı bir formasını rədd edir və xalqların öz müqəddəratını təyin etmək hüququna ciddi şəkildə hörmət göstərir.
Bu yanaşma, Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlərdəki humanist və ədalətli mövqeyini göstərir. QHT-lər üçün bu, onların fəaliyyətlərinin və missiyalarının tamamilə bərabərhüquqlu bir dünya düzənində həyata keçirilməsinə zəmin yaradır. Azərbaycanda insan hüquqlarının qorunması və beynəlxalq səviyyədə bu məsələyə qarşı mübarizə, ölkənin QHT-lərlə və digər beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığında əsas prinsiplərdən birini təşkil edir.
Ölkə rəhbəri müraciətində Azərbaycan tərəfindən göstərilən humanitar yardımlardan da bəhs edib. COVID-19 pandemiyası dövründə, Azərbaycan 80-dən çox ölkəyə müxtəlif yardımlar göndərərək, beynəlxalq həmrəyliyi gücləndirib. Bu cür təşəbbüslər, Azərbaycanı yalnız siyasi və iqtisadi baxımdan deyil, həm də humanitar sahədə lider ölkə kimi tanıdır.
Azərbaycanın davamlı inkişaf və humanitar yardımlar baxımından gördüyü işlər, eyni zamanda QHT-lərin rolunu da ön plana çıxarır. Azərbaycan, yalnız iqtisadi və siyasi sahələrdə deyil, həm də sosial sahədə, xüsusən inkişaf etməkdə olan ölkələrə yardımlar edərək, onların iqtisadi və sosial bərabərliyinə töhfə verir. Bu cür yardımlar, həmçinin Azərbaycanın beynəlxalq humanitar hüququn təşviqindəki fəallığını göstərir.
Prezident İlham Əliyevin müraciəti Azərbaycanının beynəlxalq münasibətlərdəki mövqeyini bir daha göstərdi. Azərbaycan, yalnız regional deyil, qlobal səviyyədə də əhəmiyyətli bir oyunçudur. Qlobal Cənubun səsinin eşidilməsi, insan hüquqlarının qorunması, və neokolonializmə qarşı mübarizə məsələlərindəki fəallığı, Azərbaycanın diplomatik yanaşmasını təsdiqləyir. Bu mövqenin daha da inkişaf etdirilməsi, Azərbaycanın beynəlxalq platformada daha böyük rol oynamasına və Qlobal Cənubun maraqlarının daha effektiv müdafiə edilməsinə zəmin yaradacaqdır.
Qısa xatırlatma edim ki, Platformanın yaradılması təşəbbüsü ilə 2024-cü ilin noyabrında – COP29 çərçivəsində Azərbaycan Milli QHT Forumu çıxış edib. Təşəbbüs qısa müddətdə beynəlxalq rezonans doğurub.
İki gün davam edəcək “Həmrəy fəaliyyət: yeni və ədalətli dünya üçün Qlobal Cənub QHT-lərinin gücləndirilməsi” adlı beynəlxalq konfransda dünyanın aparıcı QHT-lərindən nümayəndələr çıxış edəcək, qlobal diskussiyalar təşkil olunacaq, 70 il əvvəl İndoneziyada qəbul edilmiş tarixi “Bandunq prinsipləri”nin əhəmiyyəti vurğulanacaq. Bu prinsiplər dövlətlərin daxili işlərinə qarışmanı rədd edir, dinc, ədalətli dünya nizamının yaradılmasını, ölkələrin suverenliyinə, ərazi bütövlüyünə hörmət bəslənilməsini, xalqların bərabərliyinin təmin olunmasını təşviq edir, qarşılıqlı maraq və əməkdaşlığın, iqtisadi rifahın gücləndirilməsi üçün səfərbərliyə çağırır.
